- Bewogen geschiedenis - Sfeerbeelden -

Stokkem, koversstadje met een bewogen geschiedenis vervlochten met de Maas

Over het ontstaan van Stokkem is weinig geweten. Gebruiksvoorwerpen uit de Romeinse en Frankische periode doen vermoeden dat de eerste bewonerskern zich zou gesitueerd hebben aan de "Steenhuisakker", kort aan de Vrietselbeek.

Zijn Frankische naam,"Stockheim", eindigend op -heim, betekent letterlijk "woonplaats bij de stokken". De Stokkemse geschiedenis is niet te schetsen zonder de burcht van de graven van Loon erbij te betrekken. Zij hadden die rond de jaren 1000 laten bouwen als verdediging tegen een mogelijke inval van het machtige Gelderland of Gullik, gelegen aan de andere zijde van de Maas. Deze strategische plaats lieten zij omgorden door grachten en wallen en in 1244 kreeg Stokkem (toen Nieuwenborgh) stadsrechten van Graaf Arnold IV van Loon. De naam Nieuwenborgh bleef niet gehandhaafd want in het privilege noemt graaf Arnold IV de plaats "oppidi Stockhemiensis" (bij Stokkem). Dit is de eerste keer dat de naam Stokkem in een document verschijnt. Alleen door één van de vier poorten had men toegang: de Lanklaarpoort, de Dilserpoort, de Boyerpoort en het Aalspoortje. Toen in 1366 het graafschap Loon bij het prinsbisdom Luik werd gevoegd, kwam een drossaard of gouverneur aan het hoofd te staan van de Stokkemse burcht. Geregeld in de geschiedenis werd de burcht belegerd, ingenomen en geplunderd. Zo bijvoorbeeld in 1568, toen Willem van Oranje bij het naburige Obbicht de Maas overstak en in de stad en omgeving zware verwoestingen aanrichtte. Daarna had Stokkem erg te lijden onder de plunderende soldaten van Alva. Toch konden Stokkem en het kasteel zich telkens uit het puin oprichten. In 1702, werd de burcht door de Hollanders echter zodanig vernield, dat er van wederopbouw geen sprake meer was. Het puin werd verkocht en op dezelfde plaats rees het huidige kasteel "Carolinaberg" op.

Naast vreemde legers werd Stokkem meermaals getroffen door Maasoverstromingen (o.a. in 1643, 1880, 1926, 1993 en 1995) en grote branden (o.a. in 1605 en 1839). Het gehucht Boyen dat oorspronkelijk bij het Nederlandse Grevenbicht behoorde, kwam pas in 1843 bij Stokkem. Reden hiervan was de verlegging van de grillige Maas.

De huidige parochiekerk dateert uit 1847 en is toegewijd aan de H. Elisabeth van Hongarije. Voor de grote brand van 1605 was de H. Lambertus de patroonheilige. De huidige kerk staat op dezelfde plaats als de vorige, die gedateerd zou hebben uit de 11e eeuw, en die ook niet van brand of overstromingen gespaard bleef. In 1641 werd een klooster gebouwd door de zusters Penitenten-Recollectinen, dat in de Franse Revolutie verdween.

Eens was Stokkem het stadje van de mandenmakers. Rond 1900 kwam het overgroot deel van de Stokkemenaren met manden maken aan de kost. Stokkem bezat ook sinds 1922 de enige "korversschool" van België. De opkomst van (mijn)industrie, het plastiek en de goedkope import deden dit oude ambacht bijna volledig verdwijnen.

Sinds 1971 maakt Stokkem deel uit van de fusie Dilsen, die bij wet van 28 juli 1987 werd omgedoopt in Dilsen-Stokkem. Met deze naamsverandering ging ook de toekenning van het predikaat "stad" gepaard aan de gemeente. Stokkem heeft op dit ogenblik iets meer dan 3100 inwoners.

Tekst van Jean-Pierre Segers lichtjes bewerkt door Jan Mostert

(Stam Segers, van Hoeselt naar Stokkem. augustus 1993)

Wie meer wil weten over de geschiedenis van Stokkem raden wij aan om een bezoek te brengen aan ons documentatiecentrum.

Sfeerbeelden uit Stokkem

(Klik op de luchtfoto om enkele foto's van en over Stokkem te bekijken)